هجوم به پهلوان پنبه یا انتقاد از دولت روحانی ؟

          afraz5 
            بازدید : 817
          
           نظرات (0)
        

به گزارشپارسینهسید اکبر موسوی نوشت: »پهلوان پنبه« از مغالطات در مقام نقد است. این مغالطه، مغالطه ای دو مرحله ای است. در مرحله نخست، مدعای رقیب و کلماتش تحریف می شود. این تحریف، همراه با تضعیف و سخیف نمایی است. در مرحله بعد، آنگاه که کلمات رقیب ضعیف شمرده شده است، به سادگی آن را نفی می کنند. به بیان دیگر می توان گفت پهلوان پنبه »تحریف، تضعیف و حمله« است. پهلوان پنبه توان مدعا و استدلال رقیب را نه با پاسخ و استدلال، بلکه با تحریف از بین می برد. روشن است که هجمه به اصل مدعا نیست، بلکه هجمه به شکل تحریف شده است. محتوای تحریف شده از قدرت و توان مدعای اصل به دور است و از این جهت پهلوان پنبه نامیده شده است. این مغالطه تصویر کاریکاتوری از یک نظریه و استدلال و گزاره است و جنگ با مدعایی بی زور بسیار ساده تر از ستیز با سلحشوران است. پهلوان پنبه سخن را به سوی افراط و تفریط می کشاند و از مدعای رقیب ضعیف ترین و سخیف ترین تقریر را ارائه می دهد. پهلوان پنبه مدعای »وحدت وجود« را »خدا بودن گاوان و خران« تقریر می کند و آن را سخیف و زشت نشان می دهد و »دفاع از حقوق زندانیان« را »حمایت از جرم و بزه« می انگارد و مذاکره برای بدست آوردن حقوق خود را »ذلت« معرفی می کند و »دموکراسی« را »جولان جهل و حکمرانی جاهلان« می نمایاند. این مغالطه سخن را زشت نشان می دهد و آنگاه نه به جنگ سخن نخست، بلکه به ستیز سخن زشت می رود و روشن است که این نبرد، نبردی آسان است. مسیر اصلاحی نقد و کژراهه ویران گر عناد دولت نوخاسته، اگرچه با شعار مدارا آرام آرام به کار خود ادامه می دهد، اما هر سخنی که می گوید و هر سیاستی که به کار می بندد، از نگاه تیزبین مخالفینش مخفی نمی ماند. درهای انتقاد و مخالفت با دولت چنان باز است که مهم ترین دست آورد دولت را هلوکاست هسته ای می نامند و اعلام عزای عمومی می کنند. گشایش فضای نقد، متاسفانه به سمت اخلاقی شدن نقد و اعتراض نرفته است. شکی نیست، که این دولت را امام عصر و معصوم اداره نمی کند و خطا دارد و باید نقد شود و آنان که به حسن روحانی رأی دادند به دولت خطاناپذیر رأی ندادند. بستر نقد جایی است که خطایی سر زده باشد. شنیدن نقدها و پذیرفتن خطا، گام نخست اصلاح و ترمیم است. اما آنچه مشاهده می شود، همواره نقدِ در مسیر اصلاح و پیشرفت نیست. گاهی فوران نفرتی است که از عناد و کینه برخاسته است و غایتش نه کمک؛ بلکه مشت زدن به دولت جدید است. نشانه ها و نمایش نقد با نشانه های عناد متفاوت است. نقد خود را در مسیر اصلاح می بیند و در واقع هدیه است. اما عناد به سوی تخریب و ویرانی رقیب است. غایت متفاوت نقد و عناد، جاده و راه را متفاوت می کند. مسیر اصلاحی نقد، نمی تواند از کژراهه های غیراخلاقی بگذرد و به دامان تحریف و مغالطه بیافتد. اما عناد، چون عناد است، خود به خود به نفی اخلاق می انجامد و از هر ابزاری برای تخریب بهره می برد. این سخن بدین معنا نیست، که در هر نقدی و یا هر گزاره ای که قصد اصلاح است، مغالطه و خطا راه ندارد، بلکه بدین معناست که منتقد و مصلِح غایتش کمک کردن است و اگر در نقدش خطایی است، عامدانه نیست. اما عناد عامدانه به مغالطات چنگ می زند. دولت نو و زیت های فکرتی که می سوزد تداول ایام و چرخش دولت ها، نه تنها تغییر سیاست ها و سیاست مداران است، بلکه به طرز عجیبی دگرگونی خِرَدها و باورهاست. مدافعین اقتصاد صدقه ای تبدیل به مخالفان آن می شوند، آنان که روزگاری حکومتِ جناح دیگر را برخاسته از دموکراسیِ »بل اکثرهم لایعقلون« می دانستند، دولت خودی را »عنایت امام عصر« می دانند. اما همین که باز ورق برگردد، خبری از عنایت امام عصر و سریان اطاعت خدا به اطاعت از رئیس دولت جدید نیست. چرخش دولت ها عرصه ای برای تماشای رفتارهای دوگانه و حتی اندیشه های دوگانه است. آنان که خطاها و اشتباهات گذشته را به سادگی انکار و توجیه می کردند، در گوشه و کنار و کنج ها می گردند تا کم ترین خطایی بیابند و آن را برافراشته کنند و برایش نوحه بسرایند. اعجاز انتخابات و تبدل دولت ها »امام المشککین« را که مته به خشخاش می گذاشت به »بز اخفش« که تنها سر تکان می داد تبدیل می کند و بز اخفش را به امام المشککین. عقول ساکت را به سوزاندن زیت فکرت وامی دارد و اشکالاتی که پیش از این دیده نمی شد، هویدا می بیند و تفسیرها بر آن نگاشته می شود. چشم ها را باز نگه می دارند که مبادا خطایی از دیدشان پنهان بماند. لشکر پهلوان پنبه ها علیه دولت نو چه پیش از انتخابات و چه پس از آن، برخی از مخالفان حسن روحانی به سوی عناد با وی رفتند. گاهی او را جریان تردید خواندند و گاهی مهره استکبار و ... پس از روی کار آمدن دولت، از همان نخست، هر سخنی که گفته می شد، با هجمه ای پاسخ داده می شد. نباید و نمی توان مخالفان دولت جدید را یکسان دانست. اما نمی توان منکر معاندان فعال این دولت شد و باید صف معاندان را از منتقدان و مخالفان سوا کرد. جنجالی که این روزها بر سر کلمه »بی سواد« به راه انداخته شده است، چنگ زدن برخی معاندان دولت به مغالطه پهلوان پنبه است. می گویند »حسن روحانی همه منتقدان ژنو را بی سواد خوانده است«. روزنامه ای این سخن را توهین به شهدای هسته ای تلقی کرده و با عنوان »انرژی هسته ای محصول همین بی سوادهاست« به ستیز با حسن روحانی رفته است. در شبکه های اجتماعی خیل جک ها و کاریکاتورها و حتی شعرها و طنزها علیه این آنچه بی سوادی منتقدان ژنو گفته شده، به راه افتاده است. پیش از این، کلمات یکی از مشاوران دولت یازدهم را نیز منتهی به جنجالی کردند و ادعا کردند »سریع القلم به قشر زحمت کش تاکسی رانان و لبوفروشان توهین کرده است«. کار را به تجمع برخی از تاکسی رانان کشاندند و یادداشت های فراوانی علیه آن کلمات انجام دادند. این دست جنجال ها علیه دولت در این مدت کوتاه بسیار بوده است. بر سر »تقسیم هنر به ارزشی و غیرارزشی« یا »توهین رئیس جمهور به رأی دهندگان به دیگر کاندیداها« و ... اما وقتی به اصل سخنان رجوع می کنیم، می بینیم سخن چیز دیگری بوده است. حسن روحانی در باب هنر، سخن از نفی تقسیم هنرمند به ارزشی و غیرارزشی گفته است و آن را نه از نگاه یک اندیشمند، بلکه از نگاه یک حاکم گفته است. این سخن را به گونه ای سخیف تبدیل می کنند به »حمایت حسن روحانی از هنر هالیوودی و برهنگی« یا »حسن روحانی میان هنر هالیوودی و هنر متعالی تفاوتی نمی گذارد« اما واقعیت این است، سخن سخن دیگری بود. کلمات حسن روحانی را که نگاه می کنیم، از واژه بی سواد خبری نمی بینیم. حتی نگفته است منتقدان. کلمات را حتی اگر جابجا کنیم، به هیچ وجه نمی توان از آن »بی سواد و یا کم سواد خواندن هر منتقد توافق ژنو« را به دست آورد. مضمون سخن رئیس جمهور این است »همه باید سخن بگویند، چه آنان که متخصص اند و چه آنان که نیستند، و نقد و اشکال کنند، اما عرصه نقد عمومی نباید تنها به انحصار آنان درآید که کمتر تخصص دارند، و متخصصان نیز به عرصه نقد عمومی بیایند.« این مضمون کاملاً درست است. اما به گمان ادبیات رئیس جمهور کمی رهزن است. اما بیگانه از مدعای تحریف شده است. »چرا دانشگاه خاموش است؟ چرا استادان خاموشند؟. ما شهامت سقراط وار را می خواهیم. از چه می ترسید؟ چرا یک کار بزرگ بین المللی انجام می شود. استادان دانشگاه خصوصی برای رییس جمهوری نامه می نویسند. چرا نمی آیند حرف بزنند و صحبت کنند؟. لااقل این توافق ژنو اولین گشایش برای دانشگاه و برای پول دانشجوها بود. فقط یک عده معدود که از جای معدود تغذیه می شوند. آنها باید حرف بزنند. آنها هم البته حرف بزنند اشکال ندارد، نقد کنند اشکال ندارد، چرا یک عده کم سواد بیایند حرف بزنند؟ استادان دانشمند ما بزرگان دانشگاه ما خصوصی چرا حرف می زنند وا نمی آیند در میدان.« در این کلمات از بی سوادی و کم سوادی هر منتقدی سخنی گفته نشده است و حتی راه سخن بر آنان که کم سوادند نیز بسته نشده است. گلایه و روح سخن، از عمومی نبودن انتقاد و حرفهای متخصصان است. یک سخن درست، را تبدیل به سخنی سخیف می کنند و آنگاه حملات آغاز می شود. سخن مانند این است که بگوییم ایرانیان کم مطالعه هستند. این گزاره ای درست است و توهین به ایرانیان بسیاری که اهل مطالعه اند نیست؛ زیرا سخن نه از فرد فرد و تمامی افراد است، بلکه روی کلام به جریان و رویه غالب است. در کلمات سریع القلم نیز داستان همین گونه است. کلمات تحریف می شود و آنگاه کلمات تحریف شده، توهین تلقی می شود و حمله و جنجال شروع می شود. داستان تحریف، تضعیف و حمله خلاصه به بیانات و کلمات نمی شود و در برنامه ها و سیاست ها نیز بسیار دیده می شود. توافق هسته ای ژنو را »ترکمان چای« و »ژنوچای« نامیدند و آن را »پایمال شدن خون شهدای هسته ای« و »نفی عزت و غرور ملی« دانستند. روشن است وقتی اتفاقی نفی عزت و پایمال شدن خون شهدا باشد، به سادگی قابل هجمه و حمله است. خلاصه اینکه، راهبرد معاندان دولت، که باید آنان را منتقدان و کسانی که به دولت رأی نداده اند جدا کرد، راهبرد لشکر پهلوان پنبه هاست. زشت نشان دادن کلمات و سیاست ها و اقدامات دولت و آنگاه حمله همه جانبه به آن. رقابت سیاسی و براندازی اخلاقی موسوی در ادامه این یادداشت در دین آن لاین نوشت: وقتی مبارزه و رقابت به صحنه عمومی کشیده شود، مغالطات تنها به سمت نفی ادعا و نفی استدلال نمی روند؛ مغالطات در عرصه رقابت سیاسی و اجتماعی به نفی هویت و نفی اخلاق مداری رقیب می رود. بسیاری از مغالطات نه به نقد ادعا، بلکه به نقد شخصیت و انگیزه و ... فرد برمی گردد. نمایش عمومی رقابت، تماشاگران فراوانی دارد که قدرت تحلیل همه مسائل را ندارند. مردمانی عادی که هم و غم شان زندگی روزمره است و تنها گاهی به تماشای مبارزان عرصه سیاسی می نشینند. خیلی طبیعی است که بسیاری از تماشاگران عادی از درک مغالطات عاجزند و نمی توانند اندیشه درست را از نادرست تشخیص دهند. در بستر ناآگاهی تماشاگران، سخیف کردن و زشت نشان دادن اندیشه مقابل کاربرد دارد. روشن است که اگر این زشت نشان دادن به سوی نمایش زشتی رفتاری برود بسیار بیشتر از زشتی اندیشه در ویرانی و تخریب چهره رقیب اثر دارد. در عرصه منازعات سیاسی، هجمه به سمت رقیب تنها ناکارآمد نشان دادن سیاست هایش نیست. در بسیاری اوقات حمله به وجهه اخلاقی است. برانداختن رقیب نه بر اساس نفی سیاست هاست بلکه نوعی براندازی اخلاقی است. کم ترین رفتار خلاف اخلاق رقیب در رسانه ها فریاد می زنند. مغالطه پهلوان پنبه، در مرحله نخست خود که تحریف است، کلمات را به گونه ای تحریف و سخیف می کند که چهره ای غیراخلاقی به خود یابند. برای نمونه برخی ولایت فقیه را تفسیر به ولایت بر محجورین می کنند و محجور بودن شهروندان را توهین تلقی می کنند. این تفسیر به سوی نمایش غیراخلاقی از مدعا رفته است. تحریف به سوی توهین شدگی »به اسب من گفته شده است یابو« این شیوه بسیاری از حملات به رقیب است. کلمات رقیب را به سوی توهین به خویشتن تحریف می کنند. ادعا می شود که به منتقدان توافق ژنو گفته است »بی سواد« و آن گاه آنان که خود را منتقد می دانند، فریاد برمی آورند که به ما توهین شده است. گاهی فراتر می روند و تحریف را به سوی توهین به مقدسات و آنچه محترم است می کشانند. می توان به ماجرای مقاله روزنامه بهار اشاره کرد. در آن مقاله »نظری از نظرها« گفته شده بود و می توانست به سادگی آن نظرات را نقد کرد و خطاهایش را گفت. اما آن مقاله را توهین به پیشوایان دین فریاد زدند و فضا را چنان برآشفتند که نویسنده در بند شد. هر منصفی آن مقاله را بخواند، درمی یابد که هیچ توهینی و هیچ جسارتی در آنجا به پیشوایان دینی نشده بود. به پیش تر می توان نگاه کرد، داستان نشریه موج، که نشریه ای دانشجویی و با مخاطبی بسیار محدود بود، به اهانت حضرت ولی عصر تفسیر شد و در آن زمان چندین هفته به شهرآشوبی دامن زدند. یا چنان چه گفته شد، روزنامه ای کلمات حسن روحانی را به سوی توهین به شهدای هسته ای می کشاند و هفته نامه ای مخاطب کلمات را مراجع می شمارد. کاریکاتوری را توهین به رزمندگان دفاع مقدس و کاریکاتوری را که بیش از شصت سال کشیده شده است، توهین به حضرت امام می دانند و برایش راه پیمایی و تجمع راه می اندازند. روشن است که نه نگارنده و نه هیچ فرد دیگری توهین به هر فردی را برنمی تابد؛ اما سخن این است که هر کلامی معنایی محدود دارد. متأسفانه بسیاری از کلمات به نادرستی تأویل به توهین به خود و یا مقدسات می شود و از این تأویل نادرست، اغراض سیاسی صید می شود. صید سیاسی از تأویل کلمات به توهین به خویشتن، ساده است و نیاز به پیچیدگی و مهارت و تفکر ندارد. برای محکوم کردن هر اندیشه ای نیاز است، با اجرای مغالطه پهلوان پنبه آن را تحریف کرد و سخیف نشان داد و این تحریف را به سوی توهین به خود یا مقدسات جامعه کشاند و آنگاه فریاد وااسلاماه و وامقدساتاه و واناسزاهاه سر داد. تأویل کلمات به توهین را می توان از نگاهی روانکاوانه بررسی کرد. این توهین ساختگی، منجر به مظلوم نمایی می شود و فرد مظلوم در نظر تماشاگران بهره ای از حقانیت را دارد. خود مظلوم نشان دادن ابزاری مناسب برای عرضه دروغین حقانیت است و حربه ای برای مبارزه با رقیب. رقیبی که توهین می کند و ظلم می کند در نظر تماشاگران و ناظران نزاع های سیاسی به سادگی نفی و تخریب می شود. از این رو فرد یا جناح توهین به خود را به بهای تخریب رقیب به جان می خرد. می توان به سادگی ادعا کرد چنین حربه ای از کسانی سر می زند که عزت نفسانی ندارند و حتی اگر دیگری به آنان ظلم و توهین نمی کند، خود به خویشتن توهین می کند تا دیگری نفی شود. نفی عزت و هویت شخصی و اجتماعی به بهای تخریب رقیب را می توان گونه ای بیماری شمرد که متأسفانه در منازعات سیاسی دیده می شود. این گونه رفتارهای نادرست و هجوم پهلوان پنبه ها علاوه بر غبارآلودکردن فضا و فوران نفرت و برخاستن کینه ها، به جایگاه نقد درست و پیش روانه ضربه می زند. در فضایی که پهلوان پنبه ها آشوب بپا می کنند، نقد و انتقاد در زیر گرد و خاک ها گم می شود و مسیری که باید روشن شود و خطاها برطرف شود به کژراهه کشیده می شود.